Viewing:

Iesus%u0268m Mb%u0268sevisir Gumasi Acts 7

Select a Chapter

Stiven Judariro osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir rɨphenana avhen akamɨ ukuri

1Gotɨna aphuraphurava aghae rako bisir aŋga anɨndi gumasiri ikhɨv, Stivena azaaghi, “Mee niiŋga asir akaar kharsi, anda guisimbaaŋra, o?” 2 Mee mbɨkemisima Stiven men akam ikara, “Nana aveeŋmbua rako nan inasi gee nambaragh! Ena avhav Abraham, a thighar Haranɨnɨ uŋuun maŋŋanga, a Mesopotemianɨ unuaghɨnan ikhavɨre itima, aŋaran iti Got aŋm mbato. 3Aŋm mbɨŋgɨ kamaghɨusue, ‘Nɨɨ nona andarsir ko nonɨ unuaghɨna thaeghɨva khɨɨ nɨɨn khɨvamirɨ unuaghɨnan maaŋɨ.’ 4 Abraham Kaldianɨ unuaghɨna thaegha guava Haranɨnɨ uŋuun iti. Uthughun khavɨn aŋni inaghavesɨn ovhevheeŋn gɨn, Got ana amandasi unuaghɨnan khavɨ ee thighira aŋn iti. 5 Gotɨ unuaghɨnan asɨgha thuaaŋ rɨthugha a nona avavigha aniiŋsi phatɨ. Got aŋn phorugha akama rɨkɨra kamaghɨusue, aŋn phorugh aŋna avhav tharsi ivhɨra unuaghɨnan khavɨn ikaami. Uthughun khavɨn Abraham nombɨ boori phatɨ. 6 Got kamagh Abrahamɨm mbɨŋgeeghi, ‘Nɨɨn avhavi, igharisirɨ unuaghɨnan ikaami. Mee gua igharisi unuaghɨnan iŋaari gumasir kɨnir mɨn itima 400 pɨlan ombarira avhen mee phuv meŋga amui. 7 Khɨɨ mee meŋga amuisiro othevir maghatɨsi khɨɨ gɨna anda ikaravaghami. Gɨn mee unuaghɨnan khava thaegh akɨran zɨva aŋanan khavɨn ikhɨva nan izɨɨ ufhaami.’ 8 Got fhomɨra unuaghɨnana asɨgha thuaaŋn Abraham ranɨɨŋmɨusua akama rɨŋgɨrana aghavaghara mbɨkemi. Gumughun Got akaman aghavagharan khavɨn aŋga anɨɨŋga kamaghɨusue, ‘Nɨɨ othɨvhan khavɨn gɨn maaŋɨva nona andarsi bar men momooŋn niro ofhɨsia rɨghorighɨri. Gɨn gee bighan khavɨn gan nɨghɨnɨghami, “Got fhomɨra ena avhav Abrahamɨn phorugha rɨkɨrisira akam.” ’ Kamagha amuisima Abrahamɨna amuuŋ Aisaghɨ otesima, 8 pɨlanɨ uthusir gɨn Abraham Aisaghɨn momooŋn nerɨn ofhɨgha rɨtu. Aisagh Jekovɨn inaghavesɨn otogha Jekovɨn nerɨn ofhɨgha rɨtu. Bar gɨn Jekov ena avhavir 12 pɨlan inaghavesi otogha ivhɨra men momooŋn niro ofhɨsi rɨghori.

9-10 Ena avhavir, navira avherir Josevɨn maghatɨgha Isivɨnɨ unuaghɨnan iŋaaran gumaghan ikhaaousuava ana amanda. Uthughun khavɨn Got aŋn phorugha ikha aŋn osɨmndɨsia gɨvagha aŋna akura. Got nɨghɨnɨsir aghuira Josev aniiŋsima ana othevira aghuui Isivɨ ativasi gumagh khɨvasima, a bar aŋn vhusvhusigha aŋga amuisi a Isivɨn gumaghana aphanan mɨn oto. A ivhɨra aŋn rɨphenan bisi gari.

11 Uthughun khavɨn aghae othevisima Isivɨnɨ unuaghɨnana avheni itirɨ uŋuimba rako Kenanɨnɨ unuaghɨni itirɨ uŋuimba osɨmndighani ikhɨv memba oto. Uthughun khavɨn gumasi rako amisi osɨmndɨghan ikhɨv mee nii. Ena avhavi ivhɨrama aghae phatɨ. 12 Kha uthughun Jekov orasima aghae Isivɨnɨ unuaghɨni itima, mamagha amuigha, a ena avhavi amandasima mee ufhuarasir arorɨa amua zui. 13 Mee nomthegha zuir arorɨn gua, Josevɨn garima a nombɨn gun nona avheeŋmbua vɨkeemigha, maghɨra men gun ativasi gumagha mbɨkemisima a mee ikaaŋi. 14 Kha bighaaŋn gɨnɨ, Josev noni inaghavhesɨusuava akama amaŋga dɨɨsima, Jekov nona andarsi rakua mee aŋna aghan gue. Mee rɨmbombon 75 ɨnɨ utu. 15 Gumughun Jekov Isivɨnɨ unuaghɨnan gughava aremi. Ena avhavi mee ivhɨra arɨɨghire. 16 Mee men khuu nigha nomthegha Sekemɨnɨ uŋuun zegha mee akɨman umoghɨn thooŋga arɨsi, Abraham fhomɨra Sekemɨnɨ uŋuun ikha Hamorɨn otarir aghaanɨ uvhuesirɨ umogh.

17 Gumughun Got Abrahamɨn phorugha rɨkɨrisir akamana aghavagharan guisimbaaŋra othuivousuava aghangera zima, ee Israeliiŋ gumasi rako amisi Isivɨnɨ unuaghɨnan iti tharsi ee bar avhɨrekevi. 18Gɨn ativasir gumaghan igharisi thav, a Josev thange ana ikeeŋsi phatɨgha, a Isivɨn ativasi gumagh iti. 19 A en gumasi rako amisir khoru amua othevir maghatɨsi ena avavigha amui. Gumughun mee non boorir irɨrɨvi phura akɨran usueghava, arɨmamɨusua meŋga aghorima mee arɨghɨre. 20 Uthughun khavɨn Mosesɨni inaghamuuŋ aŋm mbate, a Gotɨna arɨmasi rɨfhaaŋn bar inderasir otar. A ikɨniiŋn phunini ko mbɨkethavɨn noni inaghavesɨ rɨphenan itima, aŋni inaghamuuŋ nombɨra aŋn gari. 21 Gɨn mee ana nigha akɨran an athɨsima, ativasi gumaghan guiv ana nigha gua non otaran mɨn aŋn gari. 22Gumughun Moses Isivir nɨghɨnɨghan aghuuŋ nigha mbɨŋgɨmɨŋgɨr aghavaghari rako iŋaarira aghavagharigha amui.

23 Gumughun Moses 40 pɨlan ombaarir ana rɨtusima, a nona andarsi Israelir ganamɨusua nɨghɨnɨsi. 24A Israelɨn mavɨn garima Isivɨnɨ unuaghɨnan gumaghan mav aŋm mbɨsogha iphasavɨra aŋga amui. Mauthughura Moses gua aŋn akuruvagha, Isivɨn gumaghan othɨvhan maghatɨgh ikarvagha, aŋm mbɨsuesi ana aremi. 25Uthughun khavɨn Moses kamagh nɨghɨnɨsi, ana andarsi kamagh ikeeŋgɨm mbɨkɨmaŋga, Got men akuruvaghaousuava na amanda. Mee bar ikeeŋsi phatɨ. 26Amɨrɨtusi rɨmaaŋra Moses garima Israelɨn gumaghaniiŋ noniiŋm mbɨsosi. Mauthughura aniiŋ noniiŋm mbɨsosima a gua navana amɨɨŋndɨghan aniiŋga anɨɨŋga aniiŋm mbɨŋgeeghi, ‘Mani, aŋgo oragh, aŋgo aveeŋndɨniiŋ, aŋgo thoghousua kaghɨra noni mbɨsosi?’ 27Thighira osɨmdɨsigha mbɨnɨŋmbaaŋga amuisi gumagh, a Mosesɨ arughavɨkɨnigha kamaghɨusue, ‘Thɨɨŋra nɨɨ ambɨsevisi nɨɨ en gumaghan aphan ko osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir gumagh? 28Nɨɨ boghumɨn Isivɨnɨ unuaghɨnan gumagham mbɨsuesi ana aremisi moghɨn, nɨɨ thighira nam mbɨsoghusua nam mbɨsueghti khɨɨ arɨmaŋga.’ 29 An aŋm mbɨkemisima Moses kamagh oraegha Isivɨnɨ unuaghɨnan thaegha ara gua Midianɨnɨ unuaghɨnan ikha amuuŋn ikhava otaran phuninim mbate.

30 Gumughun 40 pɨlan ombaarir gɨvasima, Moses gumasi iti phatɨsira aŋanan khavɨn itima Got non enselɨn mav aŋmɨusua ana amanda. Mauthughura a gua Sainain oraghɨn aghan gua garima arivam mbɨzɨɨ khaa nosima enselɨn mav ivhɨra iti. 31Uthughun khavɨn a bighan khavɨn ganigha rɨŋgavan maghatɨgha amui. A bar aghangera maaŋɨ inderaghɨvɨra ganamɨusuava amuava, Ikhɨvan ithɨɨŋ mbarasi, 32‘Khɨɨ nɨɨn avhav Got, Abraham ri Aisak koma Jekov.’ Am mbɨŋgeema, Moses inɨgha ganan avhighavighi. 33 Mauthughura Ikhɨv aŋm mbɨŋgeeghi, ‘Nɨɨ utughav itir aŋan, khara nanɨ unuaghɨn khɨɨ aŋn thɨva. Kamagha amuisi, nɨɨ nona aŋgarir shari usue. 34Nan gumasi rako amisi Isivɨnɨ unuaghɨnani itima mee othevir bar maghatɨsira meŋga amuima khɨɨ gani. Khɨɨ mena arareeva oraegha, men osɨmndɨsia gɨvaousua zighiri. Nɨɨ zɨɨ. Khɨɨ nomthegh Isivɨn nɨɨ amaaŋga.’

35 Mosesɨn khavɨra, Israeli aŋna agharkuvigha kamaghɨusue, ‘Thɨɨŋra nɨɨ ambɨsevisi nɨɨ en gumaghan aphan ko osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir gumagh?’ Khara anara, Got nombɨ men gumaghana aphan amandasi a nomthegha mee niamɨusua zii. Got enselɨn mav amandasima ensel ariv sii khana avhen otosi Moses aŋn gara Got amandasir akaa nii. 36 A mee nigha Isiva thaeghaousuava rɨŋgavan maghatɨgha amuir othevi rako gamgaaŋn bisira avhɨrara amui. A Isivɨnɨ unuaghɨn ko Retsin amaaghasɨgha rɨmɨni ikhɨvan othevir kharsigha amui. A gumasi iti phatɨsira aŋanan a 40 pɨlan ombaarir andagha amui. 37 Khara Mosesɨn khavɨra, a Israeli mbɨŋgɨ kamaghɨusue, ‘Got gen thooŋn akam nigha zii gumagha thav nan mɨn ana mbɨsevighemi.’ 38 Gumughun Israeli gumasi iti phatɨsira aŋanan nori akuvagha itima a mena arɨghan iti, a Sainaian oraghɨn guavanambosi ensel aŋm mbɨkemi. Aŋna akaman aŋamɨre iti thav ee ranɨɨŋmɨusua, aŋga nɨɨŋi.

39 Ena avhavi Mosesɨna akaava oraghan iphɨrphɨri. Mee aŋm mbɨze vatosi. Men navira avherir avhen mee nomthegh Isivɨnɨ unuaghɨnam maŋŋamɨusua. 40 Mee Aronɨ mbɨŋgeeghi, ‘Ee ikeeŋsi phatɨ, ee nigha Isivɨnɨ unuaghɨnana akɨran zesi gumaghan khav, Moses, theghɨnan bighaaŋ aŋmbato. Nɨɨ emɨusua marɨvir gua ramuightima anda enɨ ufhuaraghɨ utuavɨn maŋŋaŋga.’ 41 Uthughun khavɨn marɨvan khom mee burmagharɨnɨ uŋuughan mɨna aŋga amui. Mee ana azenara afhaghava ana aphuraphurava aghae rako bisir aŋga anɨɨŋgava aŋni izɨɨ ufhii. Mee aghughuiigha amua inighinighava isaman ikhɨva amui. 42 Kamagha amuisima Got akɨrɨ ragha meŋga asegha mee thaesi mee ovheen itir mbɨkovir izɨɨri ufhii. Gotɨn akam nigha zesi gumasi mee ana osɨrisi a mem mbɨghar iti. A kamaghɨusue, ‘Gee Israeliiŋn akhoghɨn gumasi, mara gee 40 pɨlan ombaarir gumasi iti phatɨsira aŋanan ikha Gotɨn aphuraphura aghae rako bisir aŋga anɨndi? Bar phatɨ. 43Gee asaaŋ Moleghɨn marɨvan khoman ambɨkav gee aŋgi isaghuphugha, ivhɨra asaaŋ Refanɨm mbɨkovan iŋeendaghe isaghuphughava arui. Kha asaaŋni, gee aniiŋn othevir gɨn maŋŋamɨusua aniiŋga amui. Kamagha amuisima, Got genɨ unuaghɨnan gem mbatueghɨva, gee amandaghtima gee maaŋɨ Babilonɨnɨ unuaghɨna thaeghɨva maaŋɨ uvhuaaŋn ikaami.’

44 Ena avhav gumasi iti phatɨsira aŋanan itima Gotɨn ambɨkav men phorugha iti. Rɨphenan khavɨn avhen mee ikaaŋi, Got men phorugha iti. Got Mosesɨ mbɨkemigha aŋn khɨvasi moghɨra, Israeli mbɨkemisi mee aŋga amui. 45 Ena avhavi ambɨkav nigha, aŋgɨ uphugha Josuan gɨn zii. Mee gua igharisi uŋuun guesima, Got mena akuragha aŋni itir gumasi rako amisigha avharasima, mee ma unuaghɨn nii. Ambɨkhavan khav men phorugha ikhavɨre itima Devitɨnɨ uthugh oto. 46 Devit Gotɨna arɨmasi rɨfhaaŋn inderasi Got inderaghavɨra aŋga amui. A kamagh Gotɨn azaaghi, ‘Khɨɨ Jekovɨn Gotɨusua rɨphena ramuaŋga, o?’ An aŋna azarasima Got mbɨŋgeeghi, ‘Phatɨ.’ 47 Got mbɨkemigha gɨvasima, gɨn Solomonra aŋmɨusua rɨphenan iŋaari.

48 Bar iphɨn iti Gotɨn gumasi amuisi rɨphenir iti phatɨ. Gotɨna ambuuŋn gumagh kamaghɨm mbɨkemi, 49 ‘Got kamaghɨusue, “Ovhee nana ambirembiiŋna aŋan. Unuaghɨn khɨɨ nonɨ usuaniiŋ asira aŋan. Manmagh garir rɨphena thav, nɨɨ namɨusua aŋ ramuamɨusua? Khɨɨ avughusuamira aŋan managh iti? 50Bisir kharsi, khɨɨ bar andagha amui.” ’ ”

51 Mauthughura Stiven maghɨra Judariro osɨmndɨsiva oraghava anda rɨkɨrir rɨphenan gumasi vɨŋgeeghi, “Gee bar orasi phatɨsi tharsi! Gen navi rako nɨghɨnɨsi, Got ikeeŋsi phatɨsi gumasir navir mɨna amui! Gee nona avhav mɨra amui! Gee ivhɨra Gotɨnɨ Utum mɨghasɨgha aŋm mbatosi! 52 Geni inasi osɨmndɨsir Gotɨna ambuuŋn gumasi barbar meŋga anɨndi. Mee fhomɨra Gotɨna arɨmasi rɨfhaaŋn inderasi gumagh zaamir bighaaŋn gunɨm mbɨŋgema, gen inasi mee mbɨsosi mee arɨɨghire. Thighira gee ana nigha gumasir maghatɨsir afharɨ athɨgha aŋm mbɨsuesi an aremi. 53 Enseli Mosesɨm mbɨkemigha aŋga aniiŋsi othevi ana andar geŋga aniiŋsima gee andar gɨn zui phatɨ.”

Mee aŋgɨr Stivenɨŋgi inivisima ana aremi

54 Mee kamagh oraegha, mee navir avheri aŋmɨusua bar maghatɨgha aŋmɨusua nona atharigh ivi. 55 Mauthughura Gotɨnɨ Utum Stivengi izɨvasima, a khogha Gotɨnɨ uŋuun Gotɨn aŋaran aghavagharan garima Iesus Gotɨna agharan guvɨnɨ utughav iti. 56 A kamaghɨm mbɨŋgeeghi, “Gee Gan! Khɨɨ Gotɨnɨ uŋuun garima, a ukuighirɨsima Gumasir Otar Gotɨna agharan guvɨn utughavi iti.”

57Mee kamagh oraegha mbɨghɨravɨra dɨɨva arava afharir nonɨ ukuaria phɨrigha, akhɨrɨsiigha aŋmɨusua zui. 58 Mee ana ukurugha uŋuuni ikhɨvan akɨran gugha, maghɨrama aŋgɨr aŋgi inivi. Akamana aŋga asi tharsi nona akɨran sharasi shaarɨ usuegha gumaghan ikaman mavɨna aŋgarira aghan anda usue. Aŋni izɨɨ Solɨn. 59 Mee aŋgɨr aŋgi inivavɨre itima, Stiven Gotɨn phorugham mbɨŋgeeghi, “Ikhɨv Iesus, nan utum nii.” 60 A noni itɨvɨnia rɨphɨrigha irɨgha mbɨghɨravɨra deeghi, “Ikhɨv, men othɨvhan maghatɨghan khav aŋgɨ nɨghɨnɨgha thaghɨri, ana gɨna amanda.” A kamaghɨm mbɨkemigha maghɨrama aremi.