Viewing:

Farasegi Gumgi Acts 19

Select a Chapter

Por Efesusan Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuai.

[map]

1Aporos Korinan ki tugen, Por mba mbɨkshɨɨr ki ŋguia ruav kav, ana zumgum zav, Efesus ŋgu bakɨmen zɨgi. Ana zav, Efesusan Zon khothɨgap Zisas zɨn vui gumgi mbarir hɨgi. 2Ana mbe gangiap, kha nzambaran mbe muuŋgi, “Nde Zisas khothɨgap, Fhe Bakɨme Ŋina Ŋaara ndigi o, fhu?” Ana mba nzambaran mbe muuŋgim, mbe khaŋ nzuai, “Fhuvara. Nza Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaara the ki kama thueŋ mbararagi fhu.” 3Mbe maaŋ nzuaim Por, khaŋ mbe nzuai, “Maaŋ muuŋgiap nde ram mbui khesharigi ruarɨa muuŋgi?” Por maaŋ mbe nzuaim, mbe khaŋ ana nzuai, “Nza Zon Gumgi Ruai Guma nza ruagi.”

4Mbe maaŋ nzuaim, Por khaŋ mbe nzuai, “Zon Gumgi Ruai Guma fhum gumgi gu mbigi ruav khaŋ nzuai, ‘Nde ndavi domdorɨv, ruari. Nde ruav, mba na zɨn zi guma, nde na khothɨgɨri.’ Nde kha Zon Gumgi Ruai Guma bun suaŋgi guma, ana Zisas ma.” 5Mbe Por buni mbararagiap, mbe Zisas zɨn panan ruagi. 6Mbe ruagim, Por won farven mbe khɨngim, Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaara mbe rugim, mbe harigi ŋguir kaa ga vov vhɨra Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuai. 7Mbe mba tugar Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaara ndigi gumgi, mben vhɨrve phɨk bavira phunini thɨgi.

8Mbe Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaara ndigim, Por vov Zudaiŋ Fhe Bakɨme buni mbararagi phena vhen vergap, khaŋ tɨga havhargiap Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuai. Ana vhɨra Fhe Bakɨme wo gumgi gu mbigi ganɨrim, mbe ana piin kɨrga buni vhuuin mbe khɨvav, mbe nzuav kim, khɨni phuni khegene vhɨzgi. 9Por Fhe Bakɨmen buni vhuuin mbe nzuaim, mben gumgi gu mbigi mbari, mbe ndavi havhargiap, Fhe Bakɨmen buni vhuuiŋ khothɨgi fhu. Mbe maaŋ muuŋgiap, mbe mba gumgi gu mbigi vhɨrve nɨmara, Fhe Bakɨme nzuai tuavi, mbe buni mbatɨgir nta nzuai. Mbe maaŋ mbuim, Por mbe thav, Zisas khothɨgi gumgi, ana mbe ndigap, mbe wom Zudaiŋ Fhe Bakɨme buni mbararagi phena vhen veri fhu. Por zazera rari tugɨratɨgap vov, Tiranus shure phenan Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuai. 10Por mba phenara maaŋ mbuav kim, mpari mpuveni vhɨzgi. Ana maaŋ mbuim, Esia ŋgu bakɨme fhain ki gumgi gu mbigi, mbe za Guma Bakɨme buni vhuuiŋ mbararagi. Mbe Zudaiŋ gu Grikiŋ, mbe wari tɨgɨra.

Skevan tari, mbe ŋina mbatɨga vharvhara za mbui.

11Por maaŋ kav Fhe Bakɨme buni vhuuiŋ bun nzuaim, Fhe Bakɨme Poran kurkurigim, ana Fhe Bakɨme ŋkasŋkar panan, mbarkɨrga mirikori bakɨvi ga mbui. 12Por maaŋ mbuim, gumgi gu mbigi Por wo fhava mbɨri haŋgisivi gu vhaa rɨgi shagi, mbe nta ndia vov, rɨɨi gumgi gu mbigi ga ndɨɨim, mben rɨmrɨɨ vhɨzim, ŋiniŋgi mbatɨgi mbe thamtha vui. 13Mbe maaŋ mbuim, Zudaiŋ mbari, mbe tamtam mba bigi ga ruav, gumgi gu mbigi tɨn ŋiniŋgi mbatɨgi ga vharvharigi. Mbe maaŋ mbuim, mbe mbari Guma Bakɨme Zisas zɨn mparav, ana zɨ zitav, gumgi gu mbigir tɨn ŋiniŋgi mbatɨgi ga vharvhara za mbui. Mbe ruav khaŋ nzuai, “Nza Por bun nzuai Zisas zɨn panan kama havharar nde nzuai, nde kɨrar hɨri.” 14Mba Zudaiŋ Fhe Bakɨme rotu gari guma pan, Skeva, ana harathɨgi tari tegi. Anan tari ruav mba suambarar mba ŋiniŋgi mbatɨgi ga mbui. 15Mbe mba suambara mbua ruav kav, raa mben mbe mba suambarara ŋina mbatɨga mbe mbuim, mba ŋina mbatɨk mbe ŋgarkarav khaŋ mbe nzuai, “Gu Zisas kaŋgi, gu Por kaŋgi. Gu nde kaŋgi fhu, nde theiŋ?” 16Mba ŋina mbatɨk mba nzambaran mbe muuŋgiap, mba vhen ndagi guma ga rugim, ana khavgiap, fega mba gumgi tɨn mbarav, hor mbatɨgar mbe mbuav, guigira mbe kambarigi. Ana mbe shogap, guigira mben fhavir farfav, mben shagi, ana za nta suigap, nta rɨza suegi. Ana maaŋ mbe muuŋgim, mbe vɨzi fhavi ga fuigap, mba phena thav, mbugara regi. 17Mba bigeŋ mben hɨgim, mba Efesusan ki Zudaiŋ gu Grikiŋ, mba bigeŋ mbararagiap, mbe guigira rivgi. Mbe rivgia thav, Guma Bakɨme Zisas zɨ ndi vun kuamkuagi. 18Mbe maaŋ mbuav, gumgi gu mbigi vhɨrve mbe Zisas khothɨgap, mbe zav, mba harigi gumgi gu mbigi vhɨrve nɨman, mbe fhum muuŋgi tɨvi mbatɨgi, mbe nta bun nzuai. 19Mbe nta bun nzuaim, gumgi gu mbigi vhɨrve, mbe kugi mbatɨgi ga mbuav, tori mbatɨgi ga muuŋgi. Mbe mba kugi gu tori mbatɨgi kaasɨgi ki gavi, mbe nta ndiga zav phok khɨngiap, mba gumgi gu mbigi vhɨrve nɨman nta mpooi. Mbe mba phok khɨngi gavi, nta vhezgi vhez khaŋ muuŋgi, 50,000 rarir ŋgarigi guma ga vhezi vheza tuktɨgi. 20Mbe maaŋ mbuim, Fhe Bakɨmen bunin vhuuiŋ khaŋ thɨga havhargia za mba bigir vuim, gumgi gu mbigir vhɨrve, mbe thɨga havhargiap Zisas khothɨgap, ana zɨn vui.

Efesusiŋ kakama mbatɨgar Por ga mbui.

21Fhe Bakɨmen ŋkasŋka Efesusan hɨgap, khaŋ tɨgap ŋgari. Ana ŋgarav Fhe Bakɨmen Ŋina Ŋaar Por ga rugap ana ndɨkndɨga khavgiap, ndɨkndɨgar ana ndɨɨim, ana khaŋ nzuai, “Gu fharav Masedonia fhain ŋgɨgɨp, ŋgɨp, Akaia fhain ŋgɨgɨp, gu zumgum Zerusareman naanga. Gu ŋgɨp, mba fhaiŋ gangip, gu vhɨra zumgum ŋgɨp, Rom gangirga.” 22Ana maaŋ suaŋgiap, mbaram, won kurkurigi guma phunini, Timoti gu Erastus, ana mani ga sarigim, mani fharav, ana nɨma tɨgap Masedonian vugi. Mani vugim, Por nduara maneŋ tuga mpeeŋra Esia ŋgu bakɨmen kegi. 23Mba tugen gumgi mbari mbe Guma Bakɨme nzuai tuavi, mbe panan nta kegi. Mbe panan nta kegap, nta kaadogiap, ntara bakɨme khavgi. 24Mba gumgi maaŋ mbuim, guma mbe ana zɨ, Demitrius, ana sirvar bigi kari guma ma. Ana mba shɨga mbui guma ma. Ana mba shɨga mbuav, ana mba sirvar, mbe won mbarɨva bakɨme, Artemis, rotu mbui pheni bisaŋrire ntuu kargi. Ana mba ŋaarar gumgi mbari ga nɨɨŋgim, mbe sirvar pheni gum harigi bigi ntuu karav, ntan panan ŋkɨɨa vhɨrvera ndi. 25Demitrius mba gumgi fugap, mbaram mba harigi bigi ga mbui gumgi mbari phorgap fugap, khaŋ mbe nzuai. “Nde nza wari tɨgap ŋaara bavira mbui ntɨɨri ma. Nza kha shɨga mbuim, ŋkɨɨa nzerara him, nza ŋkɨɨa vhɨrvera ndi. 26Kha guma Por, ana zɨgap, ana gumgi gu mbigi vhɨrvera ŋgav, mbe ndɨkndɨgi tuara mbuim, nde khar mba bigi mbararav, ana mbui tɨvi gari. Ana kha Efesus ŋgu bakɨmera mba bigi ga mbui fhuvara. Ana kha mbui bigi, nta za kha Esia fhaiŋ vhara za mbui. Ana mba bigi ga mbuav khaŋ nza nzuai, ‘Nza kha won farir mbarɨvi ntuu karigi, nta guigira bigi guari fhuvara.’ ” 27Por nzuai buni, nta guigira nzan shɨgar farfagirga buni ma. Mba buni vhɨra mba gumgi gu mbigi ndɨkndɨgir muuŋrim, mbe kha ndɨkndɨgar nzan mbarɨva bakɨme Artemisan phenan muunga, ana fhura ki ne ma. Nza fhum kha Esia fhain ki gumgi gu mbigi gum, za kha nuianan ki gumgi gu mbigi, mbe fharav kha mbiga bakɨme Artemis, mbe ana rotu mbui. Por ntige zɨgap nzuai buni, nta Artemis zɨ bakɨmen farfa za mbui.

28Demitrius mba bunin mba gumgi ga suaŋgim, mbe guigira ndav shigi. Mbe ndav shigap, khɨrɨv kaav, khaŋ nzuai, “Nza Efesusiŋ nzan mbiga bakɨme Artemis, ana guigira fharigi ne ma.” 29Mba gumgi kaai kakam, za mba ŋgu bakɨme rugim, mba gumgi gu mbigi fhura tuavapuri. Mbe tuavapurav, wari tɨgɨra khuafuiga vov, Gaius gu Aristarkus suirav, mani ndiga mba phogi ga vhuav buni nzuai ŋanen vui. Mani Masedonia gumani ma, mani vhɨra Por phorga rui gumani ma. 30Mba gumgi gu mbigi mba tɨva mbuim, Por nduara wo ndigip mbe vhen ŋgirɨ za mbuim, Zisas khothɨgap ana zɨn vui gumgi gu mbigi, mbe ana thɨvigi. 31Por vhɨra mba Esia fhaiŋ gari gumgir pani mbari, mbe ana khurkhuur vhuuiŋ ma. Mbe maaŋ muuŋgiap ana ndi kama ndi mbarigi. Mbe kama ndi mbav, kama havharar khaŋ ana nzuai, “Ndu mbe phogi ga vhuav buni nzuai ŋanen ŋgɨ thari.”

32Mba gumgi gu mbigi vhɨrve, mben ndɨkndɨgi guigira ŋanŋangi. Mbe fhura kaav, fhura tamtam buni nzuai. Kha za wari fhugi gumgi gu mbigi vhɨrvera, mbe mba phoga vhui buna nɨɨeŋ kaŋgi fhuvara. 33Mbe fhura kav garim, Zudaiŋ hegap, Areksander bɨrgim, ana vov mba gumgi gu mbigi nɨman thɨgi. Ana vov thɨgim, mba gumgi gu mbigi ana garav, kha ndɨkndɨgar ana mbui, ana mba simtɨga bakɨme khavgi guma ma. Areksander mba gumgi gu mbigi nɨma thɨgap, mbe buni ŋgarka zav, farvera mbe khakhaigi, mbe thɨɨri pɨngirim, ana mbe suanga.

34Ana mbe khakhaigi, mbe ana gangiap, ana heigi, ana Zuda guma ma. Mbe maaŋ muuŋgiap, mba gumgi gu mbigi, mbe wari tɨgɨra khɨrɨv, kaav khaŋ nzuai, “Nza Efesusiŋ, nzan mbiga bakɨme Artemis, ana guigira fharigi.” Mbe maaŋ nzuav kaavra kim, aua phunini vhɨzgi.

35Mbe maaŋ mbuav kim, aua phunini vhɨzgim, zumgum mba Efesus ŋgu bakɨme gari fhɨga suigi guma, mba gumgi gu mbigir ŋgarigim, mbe fhura vhuagi. Mbe vhuagim, ana khaŋ mbe nzuai, “Nde kha Efesusiŋ gumgi gu mbigi, nde na mbarara. Maaŋgi guma nde Efesusiŋ mba wari won mbiga bakɨme Artemis rotu mbui phena garav, vhɨra mba mbe thɨvigi kɨm, ana buivar kege rɨgi. Maaŋgi guma nen kakagi? 36Guma the nde daaŋgirga tuktɨgi fhuvara. Nde wo thɨɨri pɨngiri. Nde ntigem hurar vhemkora bigɨn thuen muuŋgirga tuktɨgi fhuvara. 37Nde kha suira zɨgi gumani, mani nza rotu mbui phenan nza bigɨn the kɨmgi fhuvara. Mani vhɨra, nza rotu mbui mbiga bakɨme, mani vhɨra ana nzɨɨi buna thueŋ suaŋgi fhuvara. 38Nde mbarara, Demitrius won ŋaara gumgir kov, mbe kama thueŋ guma the kɨv, mbe rargɨri, buni nzuai tuk ki, vhɨra ŋgui gari guman pana vhari ki. Mbe zɨv, ana phorgɨ suaŋv mba kameŋ ndi thɨgar maanga. 39Nde vhɨra maaŋ muuŋgip harigi buni thari phorgɨ kɨv, nde mba buni nzuai phogi ki tugara, nde mba buni suaŋv nta ndi thɨgɨra maaŋri. 40Maaŋ muuŋgiap, nde mbararari. Nde ntige khar mbui bigeŋ, maaŋ muuŋgip kha ŋgui gari guman panan vharir ŋaara guman pan kha kameŋ mbararagirga, ana guigira nza suaŋv suaŋgirga. Ana nza suaŋ suaŋv khaŋ suaŋgirga, nza bigɨna mbatɨga mueŋ khavi. Nza ntige khar mbui bigeŋ, ne guigira nɨɨeŋ ki fhuvara. Mbe maaŋ muuŋgip zɨv nzan nzaŋv khaŋ nza suanga, ‘Nde thaŋ nzuav zav, khaŋ kav wari fhura tamtam kaai.’ Mbe maaŋ suanga, nza mben ŋgarkarga buna thueŋ ki fhu.” 41Mben ŋgu gari fhɨga suigi guma pan maaŋ mba gumgi gu mbigi ga suaŋgiap, mbe sarigim, mbe taagia vui.