Viewing:

Matyu Matthew 5

Select a Chapter

Jisas apuyɨ kɨta kuyu ŋgumi

1Jisas ŋgahi krunavundi sambɨ payɨhu, apuvu yahumi. Kamata mɨnzɨhi, nuŋandɨ sɨmbɨrasara haŋɨnɨŋ nu kɨyɨmiyɨ payɨmu.

Jisas apuyɨ kuyu ŋgumi

Jisas krunavundiŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨtɨ vanarɨm ambami

(Luk 6.20-23)

2Jisas nuŋandɨ sɨmbɨrasaraŋ ambaramata ambami, 3Krunavundindu mavɨñɨŋi tɨkatɨka mandɨhi Gotɨŋ ndaya tɨhɨraramandu haŋɨnɨŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨmandɨyu. 4Krunavundi irɨhɨŋgukuyɨ kuyu haŋɨnɨŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ Got mɨŋañɨŋarɨti mavɨñamɨñɨ kɨyɨmandɨyu. 5Krunavundi nurɨŋandɨ ñɨmbi taŋguhu mɨŋgundi haŋɨnɨŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ Got pɨrɨvɨsa nɨŋandɨhin sɨhanaŋga ŋgurɨmandɨ. 6Krunavundi avɨhatɨhi naŋga kukumɨtandɨhi andɨndu maña avi vana andɨtɨrɨm pirɨtamandu haŋɨnɨŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ Got ŋguramɨti avi vana taya andɨrɨmandɨyu. 7Krunavundi muŋɨnɨŋ ŋgata sɨhisɨhitɨta ŋguramandu haŋɨnɨŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨŋ ndahara Got sɨhisɨhitɨta ŋguramɨrɨmandɨ. 8Krunavundi Gotɨndu avi vanarɨmɨndaya indarɨmitandu haŋɨnɨŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨ Gotɨŋ ŋgɨmandɨyu. 9Krunavundi kuyumɨŋguta kurɨhahu, timu mɨŋa tamu mɨŋata mɨŋasɨrɨvandu haŋɨnɨŋ kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Kandɨhaŋɨnɨŋɨrɨm Got yandɨ ñɨŋisɨm, vɨrɨmandɨ. 10Krunavundi avi vana andɨtu, muŋɨnɨŋ nurɨŋ kañɨnda ŋgutu kɨnzɨhɨnzɨtɨmu. Nurɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨmandɨyu. 11Kamata narɨŋ ŋgɨtu yandɨ ñiŋgiñɨ kɨtɨra, narɨŋ kuyu ñamba ŋguta, narɨŋ ñamba taŋguta kuyusɨhɨrɨŋguyu ihɨvarɨtu ndahara kɨnzɨhɨnzɨtɨmara. 12Kandɨhamata musa andɨtu ndahara aru kɨnzɨhɨnzɨtɨmara. Muhɨmɨmuhɨm avihɨmɨŋgɨm narɨŋambirɨm Gotɨndu pɨhuyɨ kɨyɨ. Kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara Gotɨndu haŋɨnɨŋ kasiramata umu haŋɨnɨŋɨrɨm ndahara sɨhwɨmaña musa nda andɨmu, vami.

Narɨ añak naŋga sɨña maña

(Mak 9.50 naŋga, Luk 14.34-35)

13Jisas sɨhinda ambami, Narɨ pɨrɨ nɨñɨndu añak maña, hara añak kandɨha sɨnza yɨwarɨti pamatɨrɨŋ sɨhinda sɨnzandɨrɨmandɨ. Kandɨhamata añak haŋandɨhinɨndu sɨmbɨra maŋgɨndi. Harɨm kru taŋgusiŋgɨti taŋguyɨwɨyɨwɨtɨhu. 14Sɨwɨmañanzihɨ narɨ pɨrɨ nɨñɨndu sɨña maña. Harɨm nɨmata nɨmbu indarɨmara, pɨhu aru muŋandɨhin apuhɨtɨyɨ kɨndi haŋandɨhin manzipɨruhi. 15Naŋga umbimbuŋgɨ sɨmuvɨramata sɨŋgɨyɨ mandarɨŋguñahu. Sɨkwɨtaya pina hɨmbañɨ tamahu sɨñandɨhi sɨhanaŋga kru tavɨ humbañɨ kɨndu haŋɨnɨŋ sɨñayɨ kɨndu. 16Kamataharɨm sɨña maña kɨta, krunavundindu tamɨŋgañɨ avi vana andɨmara. Kamatɨra avi vanavana andɨrɨmandɨra haŋɨnɨŋ ŋgɨmandɨyu. Kamata narɨŋandɨ nava nuŋandɨ pɨhuyɨ kɨyɨ hamandu ñɨmbi tɨhuyahɨrɨmandɨyu, vami.

Gotɨndu tɨkatɨka kuyurɨm Jisas ambavarami

17Jisas sɨhinda ambami, Narɨ yambirɨm tɨkatɨka kuyu naŋga kru Gotɨndu kuyu mɨŋata ambavaravara haŋɨnɨŋɨndu kuyu mɨŋasiŋgunziŋgundɨrɨm payɨmi vamba maŋindarɨmitamara. Yi nurɨŋandɨ kuyu ha andɨtɨn kandɨsɨkwɨsɨkwɨ yɨvuraham vata payɨmin. 18Yi narɨŋ kandɨ ambin, ihumbɨsa naŋga pɨrɨvɨsa nɨ siŋgundɨrɨmandɨ. Hara kuyu musɨmbɨrɨ Gotɨndu tɨkatɨka kuyuyɨ kɨndi ndahara manziŋgundɨrɨmandɨ. Yɨhi suksɨrambɨ naŋga munzɨ suksɨmbɨrɨ, Gotɨndu tɨkatɨka kuyuyɨ yɨhimbɨvɨramu haŋɨnɨŋ ndahara sɨhanaŋga kɨyɨmandɨyu. Kɨtuhɨtu taya ihumbɨsa naŋga pɨrɨvɨsa siŋgundɨrɨmandɨ hɨvɨ ha yɨvurahɨmandɨ. Gotɨndu tɨkatɨka kuyu kanɨmata taya kɨtihɨti muhɨmɨmuhɨm yɨvurahata mɨtɨrɨmandɨ. 19Kru mumɨŋga Gotɨndu tɨkatɨka kuyu mu sɨmbɨrɨrɨm nda tamahubɨrata, muŋɨnɨŋɨrɨm yi andɨn maña andɨmara vɨti andɨrɨmandɨyu. Kandɨhamata hama Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨmandɨ. Hara ñɨmbi manɨman mɨŋga kɨyɨmandɨ. Kru mumɨŋga Gotɨndu tɨkatɨka kuyu mu sɨmbɨrɨrɨm nda indarɨmitata andɨrɨmandɨ. Kamata yi andɨn maña andɨmara vata ambaramɨti muŋɨnɨŋ andɨrɨmandɨyu. Kru kandɨhamata hama Gotɨndu tɨwɨyɨ ñɨmbi aru naŋga mɨŋga kɨyɨmandɨ. 20Yi narɨŋ ambin, Gotɨndu tɨkatɨka kuyundu mirɨmba naŋga haŋɨnɨŋ naŋga, Farisi Got pirɨtamandi vana andɨndu. Narɨndahara Got pirɨtamandi vana andɨmara. Kamatɨra narɨŋandɨ vana ha, Gotɨndu tɨkatɨka kuyundu mirɨmba naŋga haŋɨnɨŋ naŋga, Farisindu vana haŋɨnɨŋ taratɨvɨram. Kandɨhamata vana maŋandɨrɨmandɨra ha, Gotɨndu tɨwɨyɨ maŋgɨyɨmandɨra, vami.

Jisas ŋgatɨŋgɨrutɨŋgɨru vanarɨm ambami

(Luk 12.57-59)

21Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋandɨ nañɨŋgitakɨñaŋ ambami. Krunavundiŋ mayɨvutatamamara. Krunavundiŋ yɨvutatamɨrɨmandɨ hama ŋgatɨŋgɨrutɨŋgɨru hamandu tamɨŋgañɨ taŋguramɨrɨmandɨ, vamba ambami. 22Hara yi narɨŋ nɨmavin, kru mumɨŋga nɨŋusi vaha mana nɨŋura naŋga kuyu mɨŋgurɨmandɨ hama, ŋgatɨŋgɨrutɨŋgɨru hamandu tamɨŋgañɨ taŋguramɨrɨmandɨ. Ara kru mumɨŋga nɨŋusi vaha mana nɨŋuraŋ mɨkatihɨrɨmandɨ hama, kru Juda hatindu kuyu mɨŋasɨrɨvandu haŋɨnɨŋɨndu tamɨŋgañɨ taŋguramɨrɨmandɨ. Sɨwɨmaña ndaya kru mumɨŋga yahata kru mumɨŋgarɨm na kwɨnɨkwɨnɨ mɨŋga vɨrɨmandɨ hama ahutuvarandi helɨyɨ urɨmandɨ. 23-24Na Gotɨŋ kɨrañɨŋgurɨm, kɨrañɨŋguhu pinayɨrɨm uta, indarɨmitɨna nasi vaha mana nara naŋga vaha nandɨ pɨmɨ vana kɨtiŋgata, kɨrañɨŋguhu hɨm ha kɨrañɨŋguhu pina arɨhañɨ tama. Kamata aŋga pata pɨmɨ ha mɨŋasɨrɨvɨna avindɨti, uta Gotɨŋ kɨrañɨŋgu. 25Sɨhwɨmaña nda, kru mumɨŋga naŋ ŋgatɨŋgɨrutɨŋgɨru hamandu kuma hɨmbañɨ tamɨrɨm tɨmbuta urɨmandɨ. Kamati kwɨmbɨyɨ uhuhu nu naŋga kuyu mɨŋasɨrɨva. Kamata mandɨmana ha, naŋ kru kandɨhama kru ŋgatɨŋgɨrutɨŋgɨru hamandu kuma hɨmbañɨ tamɨrɨmandɨ. Kamati naŋ kandɨhama ahutambundu kuma hɨmbañɨ tamɨrɨmandɨ. Kamati naŋ ahutambu kru ñamba vana andɨhu tamandu upɨyɨ tamɨrɨmandɨ. 26Yi naŋ kandɨ ambin, kru ñamba vana andɨhu tamandu upɨ hañɨ kɨñɨŋgɨñɨ tɨmbahɨrɨs ambɨrɨmandɨyu mañamaña mut mamɨŋata, tapɨrañɨ mambindɨhɨrɨmana, vami.

Jisas kru naŋga navundi mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨ vanarɨm ambami

27Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋandɨ nañɨŋgitakɨñaŋ ambami, Kru navundi naŋga narɨ navundi mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨmara. Navundi kru naŋga narɨ kru mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨmara, vamba ambami. 28Hara yi narɨŋ nɨmavɨrɨman, kru mumɨŋga navundi muŋambɨŋ ŋgata nɨŋambirɨm ñamba hɨnzɨhi indarɨta mavɨndamandi hama, navundi mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨ vana andɨndi. 29Nandɨ tamɨŋga kuma kandɨ samba hambundu pɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨramɨti ñamba vana andɨtaŋgata, ivɨta kavara. Kamata tamɨŋgaŋgɨrɨsɨ tamu naŋgandaya kɨñɨ. Kamata ñamba vana maŋandɨrɨmana. Kamatɨna nandɨ kwɨrandɨmbat ha sɨhanaŋga Got ahutuvarandi helɨyɨ maŋgavarɨmandɨ. Ara tamɨŋgaŋgɨrɨsɨ timu maŋivɨta kavarata ñamba vana andɨrɨmana ha nandɨ kwɨrandɨmbat ha, sɨhanaŋga Got ahutuvarandi helɨyɨ kavarɨmandɨ. 30Sɨwɨmañanda, nandɨ kuma kandɨha pɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨramɨti ñamba vana andɨtaŋgata pɨtɨta kavara. Kamata kuma tamu naŋgandaya kɨñɨ. Kamata ñamba vana maŋandɨrɨmana. Kamatɨna nandɨ kwɨrandɨmbat ha sɨhanaŋga Got ahutuvarandi helɨyɨ maŋgavarɨmandɨ. Ara kuma timu mambɨtɨta kavarata ñamba vana andɨrɨmana ha, nandɨ kwɨrandɨmbat ha sɨhanaŋga Got ahutuvarandi helɨyɨ kavarɨmandɨ, vami.

Jisas kru navundiŋ pɨŋguvaravara vanarɨm ambavarami

(Matyu 19.9 naŋga, Mak 10.11-12 naŋga, Luk 16.18)

31Jisas sɨhinda nɨmavami, Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋandɨ nañɨŋgitakɨñaŋ ambami, Kru mumɨŋga nɨmburiŋ pɨŋguvarɨm aŋgwɨmɨkɨ yɨhimbɨvɨrata nɨmburiŋ ŋguta nuŋ pɨŋguvarɨmandɨ, vamba ambami. 32Hara yi narɨŋ ambin, kru mumɨŋga, nɨmburiŋ saŋɨnaŋga pɨŋguvarɨmandɨ. Kru mamɨŋavɨŋgɨrɨndi. Kamati uta kru mumɨŋgaŋ yawɨrɨmandɨ. Kandɨhamata vana andɨta, Gotɨndu tamɨŋgañɨ navundi kru mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨ ŋambɨ andɨndi maña andɨrɨmandɨ. Kamati kru uta yawɨrɨmandɨ hama ndahara Gotɨndu tamɨŋgañɨ, kru navundiŋ mɨŋavɨŋgɨrɨvɨŋgɨrɨ mɨŋga andɨndi maña andɨrɨmandɨ, vami.

Kuyusɨhɨrata kandɨsɨkwɨsɨkwɨ kuma yawi vata maŋambamara

33Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋandɨ nañɨŋgitakɨñaŋ ambami, Muhɨm vana andɨrɨm kuyusɨhɨrata narɨŋandɨ kuyu ha tɨkatɨkatɨramata kandɨsɨkwɨsɨkwɨ kuma yawi vata maŋambamara. Kandɨsɨkwɨsɨkwɨ kuma yawi vataŋgata, Aru nɨmandu tamɨŋgañɨ ambɨrɨmandɨra maña andɨmara, vamba ambami. 34Hara yi narɨŋ nɨmavɨrɨman, kuyu munda tɨkatɨkatɨramata kandɨsɨkwɨsɨkwɨ kuma yawi vata maŋambamara. Narɨŋandɨ kuyu tɨkatɨkatɨramata ihumbɨsa vata ndahara maŋambamara. Ihumbɨsa ha Gotɨndu mɨnzɨmɨnzɨ maka tɨhi. 35Narɨŋandɨ kuyu tɨkatɨkatɨramata pɨrɨ vata ndahara maŋambamara. Pɨrɨ nɨŋandɨhin Gotɨndu tanda tamatama upɨ tɨhi. Narɨŋandɨ kuyu tɨkatɨkatɨramata Jerusalem vata maŋambamara. Jerusalem pɨhu aru Got aru miku tɨkatɨka naŋga nɨmandu tɨhi. 36Narɨŋandɨ miku mɨnɨ ha narɨŋambi andɨtɨra kitɨrɨ yɨvurahata suñɨ yɨvurahata mandɨhi. Harɨm narɨŋandɨ kuyu tɨkatɨkatɨramata miku vata maŋambamara. 37Narɨ kandɨ naŋga manɨŋga ndaya vamara. Kuyu muvɨra narɨŋandɨ kuyu tɨkatɨkatɨramata ambɨrɨmandɨra haŋɨnɨŋ, kaŋɨnɨŋ Satanɨndu kuyu, vami.

Kɨmbɨŋgɨmbɨ vana maŋandɨmara

(Luk 6.29-30)

38Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋandɨ nañɨŋgitakɨñaŋ ambami, Kru mumɨŋga, mumɨŋgandu tamɨŋga mɨŋasɨpɨrɨti ŋgata kɨmbɨ ndahara nuŋandɨ tamɨŋga handahara mɨŋasɨpɨram. Sɨwɨmañanzihɨ kru mumɨŋga, mumɨŋgandu mɨkahɨrɨs ha yɨvukuvɨti ŋgata, kɨmbɨ ndahara nuŋandɨ mɨkahɨrɨs ha yɨvukuvɨm, vamba ambami. 39Hara yi narɨŋ nɨmavɨrɨman, kru naŋ ñamba vana andɨti ndahara, kɨmbɨ maŋandɨ. Kru mumɨŋga ñuŋgi nandɨ ha timu yɨvuvandɨti ŋgata kimɨruramɨna tamu ndahara yɨvum. 40Sɨhwɨmaña nda kru mumɨŋga naŋ kru ŋgatɨŋgɨrutɨŋgɨru haŋɨnɨŋɨndu kumaŋgɨmbañɨ tamata nandɨ mɨkwɨrɨ ha mɨŋɨti ŋgata, nandɨ mɨkwɨrɨ kuta ha naŋga ŋgu. 41Sɨhinda kru mumɨŋga yandɨ maku nɨ kavuta uta muhɨrɨvɨ ndaŋura tama vata tɨkatɨkati ŋgata, kavuta uta ambɨrɨmandɨ mɨkwɨ haŋu itɨvata sɨwɨmañaŋgɨrɨvɨ utara tama. 42Kru mumɨŋga nambirɨm muhɨmɨrɨm kitɨhuta yaŋ ŋgu vɨtiŋgata sɨkwɨtaya ŋgu. Naŋga kru mumɨŋga nandɨ muhɨm nda mɨŋata muhɨvɨra kɨmbɨ ŋgutɨn vɨti ndahara mɨrɨmɨrɨ mandɨ. Kɨmbɨ muyɨvɨra ŋgu vata maŋamba. Sɨkwɨtaya ŋgu, vami.

Narɨŋandɨ miku haŋɨnɨŋ mavɨñɨ tamamara

(Luk 6.27-28 naŋga, 6.32-36)

43Jisas sɨhinda ambami, Narɨ ŋgandara. Got Mosesɨŋ ambahi, narɨŋandɨ nañɨŋgitakɨñaŋ ambami. Narɨ krunavundi narɨŋandɨ pɨhuyɨndu mɨŋata mavɨñɨ tamamara. Kamata narɨŋandɨ miku haŋɨnɨŋ tɨkitɨkitɨmara, vamba ambami. 44Hara yi narɨŋ nɨmavin, Kru miku tamandara haŋɨnɨŋ mɨŋata mavɨñɨ tamamara. Kamata Got naŋga kuyundavarɨtɨra, kru narɨŋ ñamba vana andɨndu haŋɨnɨŋ Got avindamam. 45Kamatɨrɨmandɨra handa narɨŋandɨ Nava nuŋandɨ pɨhuyɨ kɨyɨ hamandu ñɨŋi kɨyɨmandɨra. Nu ina nuŋandɨ andɨhi kru ñamba ŋɨnɨŋ naŋga aviŋɨnɨŋɨrɨm naŋga yahandi. Naŋga andɨhi kuku kru tɨtɨtaya kɨyɨhɨyɨ, naŋga tɨtɨ maŋgɨyɨhɨyɨ ŋɨnɨŋɨrɨm naŋga mɨŋgandi. 46Kru gavaman ndamarɨm tɨmbahɨrɨs mɨŋamɨŋa haŋɨnɨŋ, kru nurɨŋ mɨŋata mavɨñɨ tamandu haŋɨnɨŋ ndaya mavɨñɨ tamandu. Harɨm narɨ, nurɨ andɨndu maña kru narɨŋ mɨŋata mavɨñɨ tamandu haŋɨnɨŋ ndaya mɨŋata mavɨñɨ tamɨrɨmandɨra ha, narɨŋ Got muhɨm maŋgurɨmandɨ. 47Kru Gotɨŋ maŋgandu haŋɨnɨŋ nurɨŋandɨ nɨŋusi nɨŋuraŋ ndaya aviŋgɨvɨ ŋgundu. Harɨm narɨ, nurɨ andɨndu maña maŋandɨmara. Kru muŋɨnɨŋ ndahara aviŋgɨvɨ ŋgumara. Kamata nurɨŋ taratɨvɨrata avi vana sɨkwɨ andɨrɨmandɨra. 48Narɨŋandɨ Nava nuŋandɨ pɨhuyɨ avinzɨkwɨ kɨndi. Harɨm narɨndahara nu maña avinzɨkwɨ kɨyɨmara, vami.